top of page

"राग मिश्र शिवरंजनी - बाबुल की दुआएँ लेती जा"

  • dileepbw
  • Sep 4, 2023
  • 3 min read

"राग मिश्र शिवरंजनी - बाबुल की दुआएँ लेती जा"

©दिलीप वाणी,पुणे

"नीलकमल(१९६८)" या सिनेमातले जे गीत गाताना साक्षात महंमद रफी यांचे डोळे भरून आले होते ते संगीतकार रवी यांनी "राग मिश्र शिवरंजनी" मधे स्वरबध्द केलेले साहिर लुधियानवी यांचे "बाबुल की दुआएँ लेती जा" हे गीत कधीही ऐकले की लगेच माझे डोळे भरून येतात.आज आधी तुम्हाला देखील रडवतो व मग हसवतो.आधी रडा.

बाबुल की दुआएँ लेती जा

जा तुझको सुखी संसार मिले

बाबुल की दुआएँ लेती जा

जा तुझको सुखी संसार मिले

मैके की कभी ना याद आए

ससुराल में इतना प्यार मिले

बाबुल की दुआएँ लेती जा

जा तुझको सुखी संसार मिले

नाज़ों से तुझे पाला मैंने

कलियों की तरह फूलों की तरह

बचपन में झुलाया है तुझको

बाँहों ने मेरी झूलों की तरह

मेरे बाग़ की ऐ नाज़ुक डाली

तुझे हर पल नई बहार मिले

मैके की कभी ना याद आए

ससुराल में इतना प्यार मिले

जिस घर से बँधे हैं भाग तेरे

उस घर में सदा तेरा राज रहे

होंठों पे हँसी की धूप खिले

माथे पे ख़ुशी का ताज रहे

कभी जिसकी जोत न हो फीकी

तुझे ऐसा रूप सिंगार मिले

मैके की कभी ना याद आए

ससुराल में इतना प्यार मिले

बीतें तेरे जीवन की घड़ियाँ

आराम की ठंडी छाँव में

काँटा भी न चुभने पाए कभी

मेरी लाड़ली तेरे पाँवों में

उस द्वार से भी दुख दूर रहें

जिस द्वार से तेरा द्वार मिले

मैके की कभी ना याद आए

ससुराल में इतना प्यार मिले

बाबुल की दुआएँ लेती जा

जा तुझको सुखी संसार मिले

बाबुल की दुआएँ लेती जा

"राग मिश्र शिवरंजनी" हा असाच अतिशय संवेदनशील "राग" आहे."काफी" या "थाट (Skeleton)" मधे बांधलेले काही स्वर तुम्हाला रडविल्याशिवाय रहात नाहीत.Dopamine, Serotonin, Oxytocin व Norepinephrine,

या आनंद निर्माण करणार्‍या neurotransmitters ना पळवून लावून तेथे दु:ख निर्माण करणार्‍या neurotransmitters ची बरसात हा "राग मिश्र शिवरंजनी" घडवून आणू शकतो.तर स्वरांची योग्य पेरणी केल्यास हा राग सर्वात "मधुर राग" देखील होउ शकतो.

राग भूपाली में गंधार शुद्ध न लेते हुए गंधार कोमल लगाया जाये तो राग "शिवरंजनी" हो जाता है। यह स्वर संगतियाँ राग शिवरंजनी का रूप दर्शाती हैं -

सा रे ग१ प ; ध प ग१ रे ; ग१ सा रे ,ध सा ; रे ग१ प ध प ध सा' ; ध सा' ध प ग१ रे ; प ध प ग१ रे ; ग१ रे ग१ सा रे ,ध सा ;

"Shivaranjani" is a major raga of Indian music.According to the classification, it is a fairly "elegant raga" and has five notes in both the aaroha and avaroha, making it a raga of the audhav-audhav caste.The soft Gandhara (c) is used in this raga and the medium (m) and Nishad (ni) are forbidden notes.  Sometimes pure Gandhara (c) and soft Dhaivat (d) are used lightly in this raga, and then it is called "Mishra Shivaranjani".

Many film songs have been composed in this melody. If you add the Mishra Shivaranjani, there are many songs in this raga.

mount -

Sa, Re, Ga, Pa, D, San

S  R  g P  D  Ṡ [Note

descent

San, D, P, Ga, Re, Sa

Ṡ D P g R S[नोट 2]

Swaras - Madhyam and Nishad Varjya, Gandhar Komal. Rest all Shuddha Swaras.

Jati - Audhav - Audhav

Thaat - Kafi

Vadi/Samvadi - Pancham/Shadj

Time - Midnight

Vishranti Sthan - P; S'; - S'; P;

Mukhya-Ang - R g P ; D P g R ; g S R D S ;

Aaroh-Avroh - S R g P D S' - S' D P g R S; R ,D S ;

Raag Description: This is a very melodious Raag. This Raag is similar to Raag Bhoopali but has Gandhar Komal instead of Shuddha Gandhar as in Bhoopali.

Following are the illustrative combinations of Raag Shivranjani: 

S R g P ; D P g R ; g S R ,D S ; R g P D P D S' ; D S' D P g R ; P D P g R ; g R g S R ,D S ;

Recent Posts

See All
"Manjit's Manjinopathy - "थप्पा"

"Manjit's Manjinopathy - "थप्पा" मनजीत गटावर सक्रीय झाल्यापासून गटावरील सगळेच "संगीतप्रेमी" एकदम जागरूक झाले आहेत.उदयच्या रोजच्या अप्रतिम...

 
 
 
"Manjit's Manjinopathy - महाराष्ट्र संगीत"

"Manjit's Manjinopathy - महाराष्ट्र संगीत" ©दिलीप वाणी,पुणे मनजीत गटावर सक्रीय झाल्यापासून गटावरील सगळेच "संगीतप्रेमी" एकदम जागरूक झाले...

 
 
 
"तसव्वुर-ए-जानाँ"

"तसव्वुर-ए-जानाँ" ©दिलीप वाणी,पुणे उदय,रोहिदास व इकबाल यांनी मिर्जा गालिब यांच्या "बैठे रहें तसव्वुर-ए-जानाँ किये हुए" या शेरची आठवण करून...

 
 
 

Comments

Rated 0 out of 5 stars.
No ratings yet

Add a rating
bottom of page