"भारतीय रागदारी - भाग - २८"

"भारतीय रागदारी - भाग - २८"

©दिलीप वाणी,पुणे

माझ्या "भारतीय रागदारी" या लेखमालेला प्रतिसाद देणार्‍या सर्वांना मन:पूर्वक धन्यवाद ! तीर्थरूपांच्या सततच्या बदल्यांमुळे माझी "संगीत साधना" थांबली.त्यामुळे आरतीने सांगीतल्याप्रमाणे भातखंडे गुरूजींकडून संगीताचे विशेष ज्ञान प्राप्त करू शकलो नाही.त्यामुळे माझे शिक्षक जसे बासरीवर बोटे फिरवायचे तशीच बोटे फिरवित गेलो.जो स्वर कानाला चांगला वाटला तो पुन्हा पुन्हा वाजवू लागलो.एवढेच माझे ज्ञान ! आता मात्र त्याचा "वैद्यकीय अभ्यास" सुरू केला आहे. त्याला Dopamine,Serotonin, Oxytocin असे नानाविध Neurotransmitter जबाबदार असतात असे आत्ताशी लक्षात येऊ लागले आहे.वेळ आली की सांगेन.सध्या

केवळ "कानसेन" होण्यासाठी प्रयत्नशील आहे. त्यातून काय गवसले ? ते ऐका.आरतीने सुचवलेली

"Bhatkhande Notation System" वाचली.काय सांगते ? वाचा.

"Melody Notation Symbols"

1.To notate the melody,Bhatkhande

uses Notation IDs based on a system developed by Pt. Ravi Shankar.

2.Apart from the notes, there are a few other symbols Bhatkhande uses in his notation.

3.A tilde ( ~ ) indicates smooth elongation of a vowel or nasal sound on the same note.

4.A dot or a blank cell indicates a break (nothing to be sung) for the duration of the beat(s) in question.

5.A slash (/) or vertical bar ( | ) marks the end of each line of the composition.

6.A comma ( , ) indicates a slight natural pause, or separates syllables in cases where one syllable ends in the same vowel that the next one begins with.

7.Vowel sounds or nasals separated by hyphens ( a-a / i-i / n-n, etc.) mark a gamak.

8.No information is provided about repetition of a line or stanza. This is because there are no fixed rules as to how many times a certain line or stanza should be repeated. That depends on the singer, the context, what sounds natural in that moment and so on.